Kolejna zima nadchodzi wielkimi krokami, przynosząc krótkie, pochmurne dni. Nawet w 
sztucznie oświetlonych i dogrzanych terrariach agamy wyczuwają zimową aurę i reagują w charakterystyczny dla siebie sposób. Co roku mamy więc na forum plagę apatycznych brodaczy i ich zaniepokojonych właścicieli. Mam nadzieję, że poniższe FAQ pomoże rozwiać wątpliwości, odpowie na nurtujące pytania i ukoi nerwy terrarystów
1. Moja agama jest apatyczna, ciągle śpi w kącie terrarium, zmniejszył się jej apetyt. Czy to może być zimowanie?
Jak najbardziej. Takie zachowanie jest charakterystyczne dla agam, które chcą przezimować.
2. Skąd mam wiedzieć czy agama chce zimować czy jest chora?
Jeśli zdrowe, dobrze odżywione, bystre i aktywne do tej pory zwierzę zaczyna (w miesiącach późno- jesiennych i zimowych) nagle stale spać, chować się i wykazywać ograniczony entuzjazm na widok pokarmu to w większości przypadków mamy do czynienia z zimowaniem. Nasze zaniepokojenie powinny budzić jakiekolwiek inne oznaki poza sennością, niską aktywnością i zmniejszonym apetytem, a więc: chudnięcie, rzadki, śmierdzący kał, objawy stresu, zanieczyszczane okolice kloaki, zapuchnięte oczy, niemożność utrzymania otwartych oczu i wszelkie inne objawy chorobowe. Gdy wszystko jest w porządku agama nie chudnie podczas zimowania – pamiętajmy o tym! „Chudy” po zimowaniu ma prawo być brzuch, po prostu dlatego, że układ pokarmowy jest po prostu pusty i długo nie pracował. Wystające żebra, miednica, chude łapy to dzwonek alarmowy.
3. Lubię obserwować moją agamę i brać ją na ręce. Nie chcę jej zimować i patrzeć się w „puste” terrarium. Jak mogę zapobiec zimowaniu?
Takie samolubne pobudki nie powinny być powodem zmuszania zwierzęcia do aktywności. Decydując się na agamę należy uwzględnić, że podlega ona pewnym sezonowym rytmom. Wiosną, po przebudzeniu, agamy powoli się „rozkręcają”. Później zaczynają intensywnie żerować i następuje okres poszukiwania partnera w celach rozrodczych. Po okres największej aktywności, kiedy samce są bardzo pobudzone i często nie w głowie im jedzenie. Z kolei samice potrzebują dużo energii na produkcję jaj i kopanie nor pod gniazda, więc jedzą jak prawdziwe smoki, a nie tylko brodate. Po okresie rozrodczym następuje etap wyciszenia, jeśli trzymamy parę lub harem zauważamy, że samiec się uspokaja i nie nęka już tak natarczywie samicy, więcej czasu spędza wygrzewając się i obserwując okolicę, wraca mu także apetyt. I w końcu nadchodzi zima a wraz z nią zimowa apatia i sezonowa przerwa w aktywności. A kolejnej wiosny wszystko zaczyna się na nowo.
Jeśli nie możemy się z tym pogodzić, możemy wybrać inny gatunek jaszczurki, który jest aktywny cały rok. Wyciąganie agamy z kryjówki i podkładanie pod lampkę jest niedopuszczalne i podchodzi pod dręczenie zwierzęcia poprzez uniemożliwianie mu naturalnych zachowań.
4. Po co agamy zimują?
Zimowanie to odpoczynek dla organizmu po sezonie rozrodczym i przygotowanie do kolejnego, a także przeczekanie niekorzystnego pod względem dostępności pokarmu okresu.
W niewoli nie wszystkie agamy są mnożone a także mają stały dostęp do pokarmu a mimo to większość agam wciąż zachowuje naturalny cykl roczny.
5. Czy są jakieś różnice między P. vitticeps a P. henrylawsoni?
Tak. Nie wszystkie „vitticepsy” zimują, a młode osobniki (maluchy i podrostki)nie robią tego prawie nigdy. W przypadku karłowatych agam zimuje ogromna większość osobników, często także bardzo młode.
6. Czy są jakieś przeciwwskazania do zimowania jaszczurki?
Tak, choroba i ogólnie zła kondycja. Pamiętajmy, że w środowisku naturalnym zimowanie pełni też rolę bezwzględnego selektora, eliminując słabe i chore osobniki. Taka agama może nie przeżyć zimowania. Dużym problemem może być zarobaczenie warto więc wykonać badania kału i w razie potrzeby przeleczyć zwierzę przed zimą.
7. Mam kilkumiesięcznego „henryka”, który chce zimować. Obawiam się, że jest za młody i coś mu się stanie. Czy jeśli nie pozwolę mu zimować może to mieć jakieś negatywne konsekwencje?
Tak, jaszczurka będzie zestresowana budzeniem i istnieje spore ryzyko, że będzie apatyczna cały rok. Zdrowy podrostek nie powinien ucierpieć w czasie zimowania.
8. Jak prawidłowo przeprowadzić zimowanie?
Ważny jest okres wprowadzenia agamy w sezonowy odpoczynek. Robimy to stopniowo skracając dzień świetlny i obniżając temperaturę. Ważna jest owa stopniowość, którą warto rozciągnąć w czasie na dwa, trzy tygodnie, tak by organizm zwierzęcia mógł się przyzwyczaić. Dawki pokarmowe także zmniejszamy, aż do całkowitego zaniechania karmienia (woda powinna być dostępna). Nim agama zaśnie „na amen” jej układ pokarmowy powinien być pusty – jeśli nie mamy pewności, że tak jest, wykąpmy agamę w ciepłej wodzie, co pobudza perystaltykę jelit i często wywołuje wypróżnienie. Po kąpieli delikatnie osuszamy zwierzę ręcznikiem papierowym i umieszczamy w terrarium. Lepiej jednak obyć się bez kąpieli, gdyż może ona podziałać na agamę rozbudzająco, a przecież nie o to nam chodzi.
9. W jakich temperaturach powinna zimować agama i jak długo?
Jeśli chodzi o temperaturę są dwie metody.
Pierwsza polega na pozostawieniu agam w terrarium z wyłączonym ogrzewaniem i skróconym dniem świetlnym. Agamom powinniśmy zapewnić ciemne kryjówki- nory, w których mogą się zakopać (np. w mchu czy innym luźnym substracie). Takie agamy zimują siłą rzeczy w temperaturze pokojowej, ale najlepiej aby to nie było więcej niż 18 stopni. W zbyt ciepłym terrarium agama nie wypoczywa jak należy, co może sprawić, że okres zimowania nienaturalnie się wydłuży (nawet do 6 miesięcy!) albo agama będzie długo apatyczna.
Druga metoda to umieszczenie śpiących zwierząt w pudłach z substratem i przeniesienie do pomieszczenia o temperaturze 15-16 stopni.
Okres zimowego odpoczynku powinien trwać 2-3 miesiące.
Agama w wyłożonym mchem pojemniku do zimowania.
10. Jak przeprowadzić wybudzanie?
Podobnie jak wprowadzanie w sen zimowy – stopniowo podnosimy temperaturę, wydłużamy dzień świetlny, możemy delikatnie zwiększyć wilgotność (zwłaszcza u karłowatych brodaczy).
11. Jak dbać o agamę po wybudzeniu?
Należy zapewnić dostęp do świeżej wody do picia i kąpieli. Karmić zaczynamy gdy agama rozpoczyna wygrzewanie się, początkowo podajemy niewielkie porcje karmy żeby nie obciążać zbytnio przewodu pokarmowego, który nie pracował przecież kilka tygodni. Pozwalamy agamie wrócić do normalnej aktywności w jej własnym rytmie.
12. Czy to możliwe, aby agama zimowała latem?
W Australii pory roku przebiegają odwrotnie niż u nas, a więc tak, jest to możliwe, choć nie zdarza się często. Większość agam dostosowuje się do europejskiego cyklu rocznego.
***
Autor: Alicja
Powyższy artykuł stanowi własność jego autora i jest chroniony prawami autorskimi. Publikowanie i rozpowszechnianie bez zgody autora jest zabronione.